Hazine ve Maliye Bakanlığı, serbest çalışan doktorların vergi uyumunu sıkı bir şekilde denetlemeye başladı. Gelir İdaresi Başkanlığı'nın yapay zeka destekli analizleriyle yapılan incelemelerde, 28 binden fazla doktorun vergi beyanları mercek altına alındı. Bu denetimler sonucunda, 3 bin 663 doktorun vergi uyumu açısından "yüksek riskli" olduğu tespit edildi. Peki, bu süreç nasıl işledi ve sonuçları neler oldu?

Yapay Zeka ile Vergi Denetimi Nasıl Yapıldı?

Gelir İdaresi Başkanlığı, vergi kaçakçılığını önlemek ve vergi gelirlerini artırmak amacıyla yapay zeka teknolojilerini etkin bir şekilde kullanıyor. Bu kapsamda, doktorların gelir beyanları, harcamaları ve diğer finansal verileri yapay zeka algoritmalarıyla analiz edildi. Bu analizler sonucunda, vergi beyanlarında tutarsızlıklar veya eksiklikler tespit edilen doktorlar belirlendi.

Yüksek riskli olarak belirlenen doktorlar, vergi mevzuatı hakkında bilgilendirilerek beyanlarını gönüllü olarak güncellemeye davet edildi. Bu çağrıya yanıt veren doktorlar, pişmanlık hükümlerinden yararlanarak bilgilerini düzeltti. Bu sayede, 1.701 doktor toplamda 1,7 milyar lira matrah bildirdi. Yapılan hesaplamalara göre, bu doktorların mükellef başına ortalama matrahı, uyum öncesine göre 5 kat arttı.

Gönüllü Uyumun Sonuçları Neler Oldu?

Gönüllü uyum çağrısına yanıt veren doktorlar sayesinde, toplamda 2,1 milyar liralık matrah artışı sağlandı. Bu, devletin vergi gelirlerinde önemli bir artış anlamına geliyor. Ayrıca, gönüllü olarak beyanlarını düzelten doktorlar hakkında vergi incelemesi yapılmadı. Bu durum, doktorlar için de büyük bir avantaj sağladı.

Aralık 2023 dönemine ilişkin KDV beyannameleri üzerinden yapılan analizde de çarpıcı sonuçlar elde edildi. Kanuni süresi içinde beyan edilen teslim ve hizmet tutarı yaklaşık 9 milyon lira düzeyinde kalırken, aynı döneme ait 2025 yılı içerisinde verilen düzeltme beyannameleriyle bildirilen tutar 358 milyon liraya ulaştı. Bu da gösteriyor ki, vergi denetimleri sayesinde doktorların vergi beyanlarında önemli bir düzelme sağlandı.

Riskli gruba dahil olmayan 158 doktor özelinde de etki analizi yapıldı. Söz konusu hekimler, toplamda 76 milyon lira matrah bildirdi. Bu da gösteriyor ki, vergi denetimleri sadece riskli grupları değil, tüm doktorları kapsayan bir farkındalık yaratmış durumda.

Vergi Uyumunu Artırmak İçin Neler Yapılmalı?

Vergi uyumunu artırmak için hem doktorların hem de devletin üzerine düşen sorumluluklar bulunmaktadır. Doktorlar, gelirlerini doğru ve eksiksiz bir şekilde beyan etmeli, vergi mevzuatına uygun davranmalıdır. Devlet ise, vergi denetimlerini etkin bir şekilde sürdürmeli, vergi mevzuatını basitleştirmeli ve vergi bilincini artırmaya yönelik çalışmalar yapmalıdır.

• Doktorlar için öneriler:
• Gelir ve giderlerinizi düzenli olarak kayıt altında tutun.
• Vergi mevzuatını takip edin ve güncel kalın.
• Gerekirse bir mali müşavirden destek alın.
• Devlet için öneriler:
• Vergi denetimlerini etkin bir şekilde sürdürün.
• Vergi mevzuatını basitleştirin ve anlaşılır hale getirin.
• Vergi bilincini artırmaya yönelik eğitimler düzenleyin.

Sonuç olarak, Gelir İdaresi'nin yapay zeka destekli vergi denetimleri, doktorların vergi uyumunu artırmada önemli bir rol oynamıştır. Gönüllü uyum çağrısına yanıt veren doktorlar sayesinde, milyarlarca liralık ek gelir elde edilmiştir. Ancak, vergi uyumunu kalıcı hale getirmek için hem doktorların hem de devletin üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmesi gerekmektedir.